Johan Cruijff, Wim Jonk, Ruben Jongkind, Orlando Trustfull en Peter Bosz; het is een lijstje om trots op te zijn, behalve als je Dennis Bergkamp heet. De zogenaamde cultuurbewaker van Ajax is niet meer serieus te nemen nu hij met zijn starre houding voor de derde keer in anderhalf jaar tijd zorgt voor het vertrek van een cruciale factor binnen de club. En ook niet onbelangrijk; nu hij het goede gevoel onder de supporters in één klap knap weet weg te nemen.

Want iedereen ging uitgelaten de zomer in. Bosz beloofde dat hij zou blijven, spelers deden eigenlijk hetzelfde en na een jaar van zaaien zou komend seizoen de oogst beginnen. Ajax was weer Ajax, het stadion zat weer vol en de onvergetelijke ervaringen in Stockholm nemen supporters de rest van hun leven mee. Ajax speelde weer aanvallend voetbal, met pressing en snel combinatievoetbal. Precies de manier waarop Bergkamp het toch zou willen, aangezien hij een jaar geleden nog kritiek had op het tikkie-breed-voetbal van Frank de Boer in Santos. 'Positiespel om het positiespel', noemde je het toch, Dennis?

Ego's
Het lijkt me vreselijk om te werken met ego's die zichzelf buitengesloten voelen als jij (Bosz) met je beste vriend en collega (Krüzen) gewoon je werk probeert te doen. Daar kreeg Bosz in de zomer ook alle ruimte voor, maar uiteindelijk blijkt andermaal hoe de vork in de steel steekt. De mensen in het technisch hart en de directie van Ajax kiezen weer voor stagnatie, ze kiezen wéér voor Dennis Bergkamp. Iemand die zelf een stap opzij deed bij het eerste elftal voor Hendrie Krüzen, maar het kennelijk niet kon laten om zich te blijven roeren. Niet zo gek als je je bedenkt dat Bergkamp zelf in het technisch hart zit, daarmee (op papier) zelf beslissingen maakt over de invulling van de staf en hij zelf aan iedereen verkondigt dat hij en niemand anders het plan van Cruijff volgt en bewaakt. Dat Cruijff voor zijn overlijden zelf vertrok bij Ajax na het vertrek van Jonk, dat laten we voor het gemak even achterwege.

Bergkamp blijkt een wolf in schaapskleren, iemand die zelden naar buiten treedt, er een eigen en onduidelijke visie op nahoudt, maar nog altijd bij Ajax zit. Eerst Jonk, tot dan toe de grootste Cruijff-discipel in de club, daarna Trustfull, een gewaardeerde trainer onder De Boer, en nu Bosz, de grootste Cruijff-aanhanger in de technische staf en misschien wel de hele club. Hoeveel moeten er nog volgen en heeft het überhaupt zin om nog een nieuwe trainer aan te stellen die staat voor aanvallend voetbal? Moet de nieuwe trainer niet vooral met Dennis Bergkamp om kunnen gaan om een kans van slagen te hebben bij Ajax?

Maar niet alleen Bergkamp speelt wederom een twijfelachtige rol, ook Edwin van der Sar houdt de voetballegende van weleer de hand boven het hoofd. Hij koos in de zomer voor Bosz, accepteerde daarmee dat de visie van Bosz binnen werd gehaald, maar toen deze werd uitgerold, was er maar één visie; die van Bergkamp. Ajax stelt nog steeds het Plan Cruijff te volgen, maar de club kiest niet voor Cruijff, maar voor de zogenaamde cultuurbewaker en voor zichzelf als braaf volgende directie. Ajax draait om ego's, zo blijkt andermaal en dat is doodzonde. De Amsterdamse club is kerngezond sinds jaren, men spreekt uit ambities te hebben, maar het bestuur en de beleidsbepalers laten structureel na om van Ajax weer Ajax te maken. Geen branie, positieve arrogantie doch rechtvaardigheid, maar chaos op het moment dat Ajax even lijkt op de ploeg van weleer. Het Ajax waar fans zich mee kunnen identificeren.

Welke trainer er ook komt, er moet iets structureel veranderen in de huidige opzet van het technisch hart en de technische staf, wil Ajax niet jaarlijks tegen dezelfde problemen aanlopen. Bergkamp kan voor de derde keer in één enkel interview alle kritiek afzwakken en doorgaan als rechterhand van een volgende trainer, maar een man die uitduels in de Eredivisie niet eens meer bijwoont omdat hij het niet kan vinden met de coach is die positie toch helemaal niet meer waard? Het is een loze kreet nu Van der Sar al openlijk partij heeft gekozen voor Bergkamp, maar moet de angel er niet worden uitgehaald en moet Ajax Bergkamp niet gewoon laten vertrekken uit Amsterdam?

Rondom de soap Jonk vs Bergkamp hangt nog steeds een mist van welles-nietes, maar nu drie verschillende media tegelijkertijd de schuld leggen bij Bergkamp, lijkt in deze case maar één schuldige te zijn. Bergkamp moet de eer aan zichzelf houden, want als het aan Ajax ligt, modderen we nog een jaar of tien zo aan. En dat moet stoppen, want keer op keer verkondigen dat we volgens Plan Cruijff aanvallend voetbal willen spelen, maar tegelijkertijd alle mensen die het in die functie en positie met de beste bedoelingen blijven proberen, wegwerken, dat kan niet meer. Er moeten misschien wel meer mensen weg en snel, wil Ajax van afgelopen seizoen onder Peter Bosz niet een incident, maar de standaard maken. De huidige talentvolle lichting verdient dat en de door Ajax zelf zo geroemde aanhang verdient dat. Want van een uitgelaten zomer is bij hen nu al geen sprake meer, die is foetsie, mocht het de beleidsbepalers nog enigszins interesseren.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)
Sjors van Veen (Twitter: @SjorsvanVeen | e-mail: sjorsvanveen@live.nl