Frank de Boer viert zijn vijfjarig jubileum bij Ajax. De oefenmeester nam eind 2010 het stokje over van toenmalig hoofdtrainer Martin Jol en loodste de Amsterdamse club vervolgens naar vier landstitels. Vanwege het heuglijke feit dat De Boer inmiddels vijf jaar werkzaam is als hoofdtrainer van Ajax blikt Ajax Showtime terug op de afgelopen periode.

Het is 4 december 2010. Ajax komt in eigen huis niet verder dan een 1-1 gelijkspel tegen NEC en het meest schrijnende voor deze periode is misschien wel dat het enige Ajax-doelpunt gemaakt werd door Mido. Trainer Jol heeft het daarna wel gehad in Amsterdam en besluit, mede vanwege de vele kritische columns van Cruijff, te vertrekken bij Ajax. Zijn opvolger, De Boer, wordt twee dagen later bekend gemaakt en op 8 december 2010 leidt de oefenmeester Ajax direct naar een overwinning.

In de Champions League is AC Milan de tegenstander en ondanks het feit dat Ajax al uitgeschakeld is voor de volgende ronde wordt dankzij een 0-2 overwinning toch een plekje in het Europa League-toernooi voor na de winterstop gereserveerd. De wedstrijd tegen AC Milan wordt inmiddels vooral herinnerd door het niet opstellen van Mounir El Hamdaoui door De Boer. De gevolgen hiervan zijn bekend. De aanvaller zou nog nauwelijks spelen voor Ajax, veelal meetrainen met Jong Ajax en pas in 2012 vertrekken naar Fiorentina.

Het zou uiteindelijk het enige smetje zijn op een uiterst succesvolle tweede seizoenshelft. In de Europa League bleek Dinamo Moskou in de achtste finale een maatje te groot, maar dat werd ruimschoots goed gemaakt door het binnenhalen van de dertigste landstitel. Op zondag 15 mei 2011 speelde Ajax in eigen huis tegen FC Twente en zou het aan een overwinning genoeg hebben om voor het eerst sinds zeven jaar kampioen te worden. In een uitverkochte en sfeervolle ArenA wint Ajax met 3-1, wat meteen het eerste grote succes van De Boer zou zijn.

Ook in de daaropvolgende seizoenen lijkt De Boer elk seizoen het maximale uit zijn selectie te halen. In 2012, 2013 en 2014 wordt hij opnieuw kampioen met Ajax, terwijl veel critici van mening zijn dat niet Ajax, maar PSV de beste selectie van Nederland heeft. Verder was het vanwege de 'Fluwelen Revolutie' rond Ajax constant onrustig rond de club, maar De Boer bleef zijn focus houden op presteren met het eerste elftal, waarin hij seizoen na seizoen constant in wist te slagen. Vorig seizoen werd de trainer voor het eerst een keer niet kampioen. PSV pakte een gigantisch aantal punten, mede dankzij een sterk seizoen van Georginio Wijnaldum en Memphis Depay. Ondertussen voert De Boer met Ajax weer de ranglijst aan en presteren de Amsterdammers dit seizoen in de Eredivisie meer dan naar behoren.

Punten
Onder de succescoach wist Ajax constant ruimschoots gemiddeld twee punten per wedstrijd te pakken. Marco van Basten, die trainer was in het seizoen 2008/2009 pakte gemiddeld 1,97 punt per wedstrijd. De oefenmeester pakte in totaal 65 punten in 33 wedstrijden. De laatste wedstrijd van dat seizoen, onder interim-trainer John van 't Schip, werd met 1-0 gewonnen van FC Twente. Voorganger Jol kende een perfect debuutseizoen bij Ajax en pakte maar liefst 85 punten, wat neerkomt op 2,5 punten gemiddeld per wedstrijd.

Dat aantal heeft De Boer dit seizoen ook behaald. Ajax pakte tot dusver 35 punten na veertien wedstrijden, wat ook neerkomt op gemiddeld 2,5 punt per wedstrijd. Jol's tweede seizoen was echter een stuk minder en hij haalde destijds zelfs gemiddeld minder punten per wedstrijd dan Van Basten. De Hagenaar pakte in de eerste zeventien wedstrijden van het seizoen 2010/2011 slechts 32 punten, wat neerkomt op 1,88 punt per wedstrijd. De Boer deed het beduidend beter en pakte in de resterende zeventien wedstrijden 41 punten, een gemiddelde van 2,41 punt per wedstrijd.

Dat was tot nu toe het hoogste gemiddelde van De Boer. In zijn eerste twee volledige seizoenen pakte hij 76 punten met Ajax, wat een gemiddelde van 2,41 punt per wedstrijd. In de laatste twee seizoenen presteerde De Boer minder met twee keer 71 punten. Dat komt neer op een gemiddelde van 2,1 punt per wedstrijd.

Europees voetbal
Een van de speerpunten uit het 'Plan Cruijff' was om beter te gaan presteren in Europees verband. Johan Cruijff was zich 'kapot geschrokken' na de 2-0 nederlaag van Ajax tegen Real Madrid in september 2010. Ajax zou binnen een paar jaar weer aansluiting gaan moeten vinden bij de Europese (sub)top, maar de ervaring leert dat daar maar weinig van terecht is gekomen.

Wat betreft de prestaties in de Champions League valt De Boer weinig te verwijten. Wanneer je tijdens de loting gekoppeld wordt met telkens twee Europese topclubs moet een club als Ajax tegenwoordig blij zijn met een derde plaats. Het geld is een steeds grotere rol gaan spelen waar het talent van Ajax niet meer tegen op kan boksen.

In het eerste volledige seizoen van De Boer was Ajax nog het meest dichtbij overwintering in de Champions League. Op de slotdag speelde Ajax een thuiswedstrijd tegen Real Madrid, zag ten onrechte twee doelpunten afgekeurd worden en verloor uiteindelijk met 0-3. Omdat Ajax zowel thuis als uit met 0-0 gelijk had gespeeld tegen Olympique Lyon was het doelsaldo van cruciaal belang om de tweede plaats. De Fransen, die in de eerste vijf wedstrijden slechts twee keer scoorden, wonnen prompt hun laatste uitwedstrijd tegen Dinamo Zagreb met 1-7 en plaatsten zich voor de volgende ronde van de Champions League. Of er daadwerkelijk aan matchfixing is gedaan weten we niet, maar uiterst opvallend is het natuurlijk wel.

Ajax eindigde als derde in de poulefase en zou dat ook in de daaropvolgende seizoenen constant doen. Het gevolg is dat Ajax daarna Europa League moest spelen, maar wanneer we de clubs bekijken waardoor Ajax uitgeschakeld werd, zal menigeen toch even achter de oren krabbelen. Uitschakeling door Manchester United is niets om je voor te schamen, maar tegen clubs als Steaua Boekarest, Red Bull Salzburg en Dnipro Dnipropetrovsk zou Ajax toch eigenlijk moeten kunnen winnen.

Dit seizoen ging het opnieuw mis tegen een club van een dergelijk kaliber. In de play-offs voor deelname aan het hoofdtoernooi voor de Champions League werd Ajax uitgeschakeld door het Oostenrijkse Rapid Wien. Ajax plaatste zich vervolgens voor de Europa League, al bleek het Tsjechische Jablonec geen makkelijk obstakel. In de Europa League heeft Ajax nog een kleine kans op overwintering. Daarvoor moet het zelf winnen van Molde FK, dat nota bene al door is, en moet het hopen dat het al uitgeschakelde Celtic wint bij Fenerbahce. Kortom, ook het huidige Europese seizoen lijkt uit te lopen op een mislukking.

Debutanten
De Boer liet in vijf jaar tijd liefst vijftig spelers debuteren in het eerste elftal van Ajax. Hiervan kwamen er 23 uit de eigen jeugd, terwijl 27 spelers gezien kunnen worden als aankopen of huurlingen. Wanneer we kijken naar zijn voorgangers Van Basten en Jol is het duidelijk dat De Boer meer aandacht besteed aan wat er doorkomt uit de jeugdopleiding van de Amsterdamse club

Van Basten en Jol lieten beiden dertien spelers debuteren in Ajax 1, waarvan zij er beiden vier uit de jeugd lieten doorstromen. Dat komt neer op een percentage van 30,8 procent. Voor De Boer is dat percentage beduidend hoger: 46 procent.

Mogelijke redenen hiervoor kunnen zijn dat zowel Van Basten als Jol van buitenaf kwamen. Van Basten was sinds 2004 bondscoach geweest van het Nederlands elftal, terwijl Jol daarvoor nooit werkzaam was bij Ajax. De Boer daarentegen was al jeugdtrainer bij Ajax (onder andere de A1), waardoor hij al de nodige spelers kende. Bovendien zou hij ook vaker aanwezig zijn op De Toekomst om daar jeugdwedstrijden te bekijken, wat voorganger Jol vaak naliet. Een andere reden kan zijn dat sinds het Plan Cruijff ingevoerd is de doorstroom van kwalitatief goede jeugdspelers is toegenomen.

Bekijk hieronder de lijst met debutanten onder Frank de Boer, waarvan de spelers zijn gekocht of gehuurd.

Bekijk hieronder de lijst met debutanten onder De Boer, waarvan de spelers afkomstig zijn uit de jeugd van Ajax.

Toekomst
Het is nog maar de vraag of De Boer ook volgend seizoen als trainer werkzaam zal zijn bij Ajax. De geruchten doen de ronde dat de oefenmeester voor het volgende seizoen op zoek zou zijn naar een nieuwe club, maar tot op heden ontkende hij dat constant.

Bovendien ziet hij bij Ajax nog steeds voldoende uitdagingen, zo vertelde hij onlangs nog in Voetbal International. 'Een rookie ben ik niet meer. Ik kan nu wel zeggen dat ik echt een trainer ben. Toen ik begon, was ik nog tachtig procent speler. Nu ben ik negentig procent trainer en tien procent nog voetballer.'

De Boer werkt ieder jaar met vrijwel een geheel andere selectie bij Ajax, maar dat zorgt er juist voor dat de coach langer door wil gaan. Bovendien is hij ambitieus met Ajax. 'Wat hadden we dán moeten zeggen? Dat we streven naar aansluiting bij het niveau van Slovenië? Ik vind dat je moet durven dromen. En dat je grote ambities moet kunnen uitspreken.'

Tenslotte gaf De Boer al vaker aan dat de stap naar het buitenland steeds groter wordt. 'Elk jaar komt het dichterbij dat ik misschien voor een ander avontuur ga kijken', vertelde hij onlangs tegen Omnisport. 'Ik ben nog steeds blij bij Ajax en heb een contract tot en met 2017, dus het is niet zo dat ik weg wil gaan. Maar als er een interessante club is waarbij ik denk: met mijn kwaliteiten kan ik hen beter maken, dan neem ik die kans', aldus de langstzittende trainer van Eredivisie.

Bart Veenstra