Ajax en Tottenham Hotspur mogen dan wel een gedeeld verleden hebben op het gebied van transfers, in de rijke historie kwamen beide clubs elkaar slechts twee keer tegen in een officieel duel. Dit was in het jaar 1981 in de eerste ronde van de Europa Cup II, toentertijd beter bekend als de Europacup voor bekerwinnaars. Waar het piepjonge Ajax hedendaags duidelijk aantoont mee te kunnen draaien in de top van Europa, lagen de verhoudingen zevenendertig jaar geleden totaal anders.

Het Ajax dat, nadat het in het decennium daarvoor de wereld had veroverd onder het bewind van Rinus Michels en Stefan Kovács, begin jaren tachtig naarstig opzoek was naar nieuwe Europese successen, trof in september 1981 met Tottenham een team dat aan een flinke opmars bezig was. Zo pakte de ploeg van Keith Burkinshaw twee jaar op rij (in 1981 en 1982) de felbegeerde FA Cup en wist het enige tijd later, in 1984, beslag te leggen op de Europa Cup II. De Volkskrant sprak over een 'beroerde loting' en ook de eerste reactie op het komende tweeluik van Aad de Mos, op dat moment werkzaam als assistent van hoofdtrainer Kurt Linder, was veelzeggend. 'We werden daar wel even een beetje stil van.'

Ondanks die weinig hoopgevende woorden, loog de karrenvracht aan talent dat zich in de hoofdstad aandiende er zeker niet om. Zo had het duo Linder/De Mos, naast meer ervaren spelers als Wim Jansen, Dick Schoenaker en aanvoerder Søren Lerby, ook de beschikking over talenten als Frank Rijkaard (17), Gerald Vanenburg (17), Sonny Silooy (18), Wim Kieft (18) en Jesper Olsen (20). Nog geen jaar later maakte ook de toen zeventienjarige Marco van Basten zijn debuut in het shirt van Ajax.

Veldslag op Zeedijk

Met de rellen in 1974 tussen Tottenham- en Feyenoord-supporters in de Rotterdamse Kuip nog vers in het geheugen, besloot de leiding van de Londenaren direct na de loting de nodige maatregelen te treffen. Zo werd onder meer direct contact opgenomen met de Amsterdamse politie om de stroom Britse supporters in goede banen te leiden en konden supporters uit Engeland enkel via de Spurs kaarten bemachtigen.

Toch konden zowel de clubs als de politie niet voorkomen dat het duel ook gepaard ging met het nodige supportersgeweld. 'Skinheads en andere jonge aanhangers van Tottenham Hotspur hebben de hele nacht voor ernstige rellen gezorgd in het centrum van Amsterdam. In totaal vier mensen – drie Britten en één Nederlander – raakten zwaargewond door messteken', schrijft het democratisch-socialistisch dagblad Het Vrije Volk. Op de Zeedijk (het centrum van Amsterdam) moest de mobiele eenheid enkele honderden mensen uit elkaar zien te halen.

Het tweeluik

Terug naar het voetballende gedeelte. Over het meespelen van Kieft voor het duel met Tottenham stond nog een groot vraagteken. Niet dat de blonde spits geblesseerd of geschorst was, hij moest zich namelijk melden voor dienstplicht. Hoewel het de Amsterdammers uiteindelijk lukte om 'cup-verlof' te regelen voor Kieft, begon de spits op de bank tegen de Engelsen. Linder vond dat zijn pupil nog te weinig wedstrijdritme had, en achtte ook Vanenburg en de andere talenten nog niet klaar voor het grote werk. Iets wat hem achteraf op flinke kritiek kwam te staan, nadat Ajax in het Olympisch Stadion kansloos met 1-3 onderuit ging door doelpunten Mark Falco (2x) en Ricardo Villa. Namens Ajax zorgde Lerby uiteindelijk voor de eretreffer. 'Angst van Linder breekt Ajacieden op', kopte Het Parool. Ook De Volkskrant is niet mild in haar oordeel. 'Ajax negeert eigen talent.'

De snoeiharde kritiek aan het adres van Linder was ook de trainer zelf logischerwijs niet ontgaan. Onder grote druk van de buitenwacht besloot hij dan ook om het in de return op een compleet andere boeg te gooien. Maar liefst vijf wijzigingen bevatte de nieuwe formatie van Ajax, waarin onder andere plek was ingeruimd voor Kieft en Vanenburg. 'Die eerste wedstrijd koos ik voor fysieke kracht met Ophof (nu geblesseerd, red.) en Hamberg. Maar zelfs met die twee in de ploeg kwamen we er niet aan te pas. Het is daarom nu de moeite van het proberen waard om via creatief voetbal iets terug te doen. Na die eerste wedstrijd kreeg ik veel kritiek in de kranten. Ik heb alle verhalen goed gelezen, maar het is niet daarom dat die twee nu in de basis staan. Op kracht en routine verloren we de eerste keer, laten we het daarom nu proberen via een andere weg.'

De strijdbare woorden van Linder ten spijt, ook in de tweede wedstrijd gaat Ajax kansloos onderuit. Op White Hart Lane hadden de Amsterdammers helemaal niets in te brengen en zorgen Tony Galvin, Mark Falco en Osvaldo Ardiles voor een 3-0 eindstand. 'Ajax-jeugd leert er weer wat bij', schreef Het Parool ietwat positievere woorden dan een week terug. Het moge duidelijk zijn: De Europese top was voorlopig nog niet aan dit piepjonge Ajax besteed.

Arthur Vuijk (redactieas@live.nl)